کد مطلب:32062 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » اعتقادات

محد وده جبر واختيار در رفتار و كردار انسان تاچه حدي است ؟

انسان از طرفي در كنش هاي خود مختار و آزاد آفريده شده ؛ يعني در هر موردي در ميان چند راه مي تواند يكي را برگزيند و بقيه را كنار زند وهمين كه گاه مي انديشد كدامين مسير را انتخاب كند بهترين گواه دروني و وجداني بر وجود اختيار است . اين كه گويي اين كنم يا آن كنم خود دليل اختياراست اي صنم از طرف ديگر تاثير برخي از امور خارجي ، مانند عوامل وراثتي تربيتي زيست محيطي تاريخي و ... برروان انسان و نقش آنها در تصميم گيري ها و كنش ها نيز انكار ناپذيراست البته نقش اينها به نحو علت شرطي و معد است لذا رافع اختيار نيستند .اين مسايل موجب پيدايش ديدگاه هاي انسان شناختي ( اومانولوژيك ) مختلفي شده است : 1- برخي مانند اعتزالي ها با توجه به عامل اول و ناتواني حل برخي از مشكلات فلسفي قايل به اختيار مطلق شده و حتي امكان هرگونه دخالت الهي در افعال انسان را نيز منكر شده اند ( مكتب تفويض ) . 2- برخي از روانشناسان با توجه به عوامل دسته دوم و برخي از فلاسفه و متكلمين به خاطر ناتواني در حل مساله توحيد افعالي به سمت جبر گراييده اند ( نظريه كسب اشاعره و اكازيوناليزم مالبراش ) . 3- در كتب رياليستي اهل بيت هر دو جنبه به دقت ملاحظه گرديده و مساله ( ( امربين الامرين ) ) كه تنها راه توفيق در جمع بين دو دسته عوامل فوق است مطرح گرديده است بنابراين از طرفي انسان مختار و مسوول اعمال خويش است از طرفي تحت تاثير برخي از امور خارجي است و لذا مسووليت هر كس به تناسب آن امور ملاحظه مي شود و در قيامت نيز بررسي حسنات و سييات آد ميان با ملاحظه نعمات عرضه شده بر آنهاست ؛ مانند استعداد محيط تربيتي صحيح امكانات مادي سلامت جسم و ذهن و . ...;